Ερώτημα αναγνώστριας
Καλησπέρα σας
Είμαι μητέρα δύο παιδιών (15 και 13,5 ετών κορίτσι και αγόρι). Οι ατελείωτες ώρες χρήσης κινητού, η ανεξέλεγκτη παρέα του γιου μου και η επιμονή του να οδηγεί μηχανάκι είναι μερικά από τα αίτια καθημερινών καβγάδων με άσχημο τέλος. Να επισημάνω ότι είναι και οι δύο απουσιολόγοι στις τάξεις τους και θεωρούν τα παραπάνω λόγους ξεκούρασης. Δεν ξέρω πλέον τι να κάνω!!! Παρακαλώ πολύ θα ήθελα τη συμβουλή σας!
Ευχαριστώ εκ των προτέρων.
Απαντά η Ψυχολόγος Κωνσταντίνα Καστελιώτη, MSc Εγκληματολογίας, συνεργάτης του Δικτύου Psy-Counsellors
Σε κάθε έφηβο, όπως και στα δύο παιδιά σας τα οποία αναφέρετε ότι βρίσκονται στην εφηβεία, είναι απαραίτητο ένα πλαίσιο κανόνων. Αντίθετα με μερικές αντιλήψεις, οι κανόνες δεν “εννοούνται”, ούτε έρχονται ως φυσικό επακόλουθο της διαδικασίας ανάπτυξης. Χρειάζεται να τους συζητήσουμε και να τους ορίσουμε, μέσα από έναν διάλογο ανάμεσα σε όλα τα μέλη της οικογένειας.
Όταν το κλίμα είναι ήδη τεταμένο, όπως αυτό που περιγράφετε, η προσέγγιση των εφήβων μπορεί να γίνει σε στιγμή που τα πράγματα είναι πιο ήρεμα, τονίζοντας ότι η συμμετοχή τους στο διάλογο είναι βασική αφού η γνώμη τους σας ενδιαφέρει πολύ και θα έχει βαρύτητα στη διαμόρφωση των κανόνων. Είναι χρήσιμο το πλαίσιο που θα φτιάξετε να περιλαμβάνει απλούς και ξεκάθαρους κανόνες, όσο το δυνατόν πιο συγκεκριμένους (π.χ. χρονικός περιορισμός της χρήσης των κινητών τηλεφώνων και του διαδικτύου, ώρες επιστροφής στο σπίτι, απαγόρευση οδήγησης μηχανής και ορισμός εναλλακτικών λύσεων). Θα πρέπει να εκφράζουν όντως ως ένα βαθμό και τη βούληση των εφήβων ώστε να εφαρμοστούν και από εκείνους. Οι συνέπειες παραβίασης των κανόνων επίσης πρέπει να συμφωνηθούν εκ των προτέρων (π.χ. στέρηση προνομίων των εφήβων) και πάντα να τηρούνται. Αν η παραβίαση του κανόνα μείνει χωρίς συνέπειες δυστυχώς ακυρώνεται η ισχύς του κανόνα.
Αξίζει να τονίσουμε εδώ τη σημασία ύπαρξης επιλογών: για καθετί που απαγορεύεται είναι χρήσιμο να βρίσκουμε εναλλακτικές λύσεις ικανοποιητικές για όλους. Το πλαίσιο με τους κανόνες είναι πάντα υπό συζήτηση και υπό διαμόρφωση, όσο αλλάζουν οι συνθήκες και οι επιθυμίες των ατόμων.
Ξεχωριστό ζήτημα είναι η επιλογή της παρέας των εφήβων. Το ότι ένας έφηβος μπορεί να έχει εξαιρετική σχολική επίδοση, όπως συμβαίνει και με τα δυο σας παιδιά, δε σημαίνει ότι γνωρίζει και πώς να επιλέξει τους κατάλληλους φίλους για εκείνον. Εδώ η ρητορική και η αποδοκιμασία από την πλευρά των γονέων μπορεί να έχει το αντίθετο αποτέλεσμα και να οδηγεί τον έφηβο να αμύνεται υπερασπιζόμενος ακόμα περισσότερο τους φίλους του και πηγαίνοντας ακόμα πιο κοντά στην παρέα που δεν εγκρίνουν οι γονείς. Μια συζήτηση με θέμα “Ποιος είναι ο φίλος;” μπορεί να είναι πολύ διαφωτιστική για τα κριτήρια βάσει των οποίων επιλέγει ο έφηβος τους ανθρώπους που είναι κοντά του. Θα είναι επίσης μια ευκαιρία για τον γονιό να υπενθυμίσει τις αξίες που μεταδίδει στο παιδί του, λέγοντας για παράδειγμα “φίλος είναι εκείνος που πάντα με σέβεται, που ποτέ δε με αναγκάζει να κάνω κάτι που δε θέλω, που υπολογίζει τη γνώμη μου και δεν κάνουμε συνέχεια ό,τι πει εκείνος κτλ.”
Ο ελεύθερος χρόνος είναι πολύτιμος για τους εφήβους, αυτό δε σημαίνει όμως ότι είναι και χρόνος ελεύθερος από όρια και κανόνες. Το εύρος των επιλογών στις οποίες θα έχετε καταλήξει μαζί, κάνουν τους εφήβους να νιώθουν ελεύθεροι ενώ ταυτόχρονα τους κρατούν ασφαλείς.