“Η 14χρονη κόρη μου παθαίνει κρίσεις άγχους”

Ερώτημα αναγνώστριας

Καλημέρα. Εχω μια κόρη 14 ετών. Δευτέρα γυμνασίου. Με το σχολείο όλα καλά. Στα αγγλικά ειναι στην τάξη του lower, αφού πέρασε με εξετάσεις την pre lower. (“Πήδηξε τάξη”). Έχει ζοριστεί πολύ!!! Τον τελευταίο καιρό έκανε δύο τρεις φορές κρίσεις άγχους. Το βράδυ που ξάπλωνε να κοιμηθεί, ένιωθε ότι δεν μπορεί να αναπνεύσει. Μετά από λίγο όμως όλα καλά, κοιμάται μέχρι το πρωί. Πηγα σε ειδικό, ρώτησα, της μίλησα και της μιλάω (και ο μπαμπας της). Για κάποια βράδια μέχρι να κοιμηθεί με θέλει δίπλα της. Όμως έχει ανασφάλεια μην ξαναγίνει.. Δεν θέλει να παρατήσει τα αγγλικά, θέλει να πετύχει…τι άλλο να κάνω; Σίγουρα θα της ξανασυμβεί…Ευχαριστώ!!

Απαντά η Δρ. Αναπτυξιακής Ψυχολογίας-Ψυχοθεραπεύτρια Ευφροσύνη Αλεβίζου

Η απάντησή μου θα κινηθεί σε δύο άξονες: Θα σας βοηθήσω στην ερμηνεία του συμπτώματος μέσα από την τοποθέτησή του στο πλαίσιο της συναισθηματικής ζωής της οικογένειας και της ίδιας της έφηβης. Και ταυτόχρονα θα εστιάσω στην διαχείριση του συμπτώματος σε επίπεδο συμπεριφοράς με στόχο την παρέμβαση στην ίδια την εκδήλωσή του.

Η κόρη σας εμφανίζει αυτή την περίοδο εμφανή συμπτώματα άγχους. Σας προτρέπω λοιπόν να δείτε τα συμπτώματα ως εκδήλωση συναισθημάτων που αδυνατεί να εκφράσει με άλλους τρόπους. Και επειδή το σύμπτωμα πάντοτε έχει κάτι να μας πει αν το αποκρυπτογραφήσουμε, θα σας επισημάνω την θετική πλευρά των κρίσεων άγχους της κόρης σας. Με άλλα λόγια, η έκφραση του άγχους της μπορεί να αποτελέσει ευκαιρία για την ίδια και την οικογένεια να διερευνήσετε κάποια κεντρικά ζητήματα.

Το ένα ζήτημα είναι αυτό των προσδοκιών σε σχέση με τα ακαδημαϊκά της επιτεύγματα. Στραφείτε λοιπόν  στον εαυτό σας αρχικά και δείτε τι είδους προσδοκίες έχετε για το παιδί σας. Με τι είδους μηνύματα έχετε μεταδώσει αυτές τις προσδοκίες στην ίδια την κόρη σας; Πώς βλέπετε με το πέρασμα των χρόνων ότι έχει εσωτερικεύσει αυτά τα μηνύματα;

Το άλλο ζήτημα είναι αυτό της προσωπικότητας του παιδιού σας. Γνωρίζετε φυσικά τις αντιδράσεις του παιδιού σας σε καταστάσεις αυξημένου στρες από μικρότερες ηλικίες. Ποια στοιχεία της προσωπικότητας της κόρης σας πιστεύετε ότι σχετίζονται με τις εκδηλώσεις άγχους; Μήπως ο συνδυασμός των προσδοκιών με κάποια στοιχεία τελειοθηρίας έχουν συμβάλλει στην εμφάνιση αυτών των εκδηλώσεων;

Το ζητούμενό σας σε αυτή τη φάση θα πρέπει κατά τη γνώμη μου να είναι το να επαναπροσδιορίσετε τις προσδοκίες σας έτσι ώστε να μην ασκείται πίεση στην κόρη σας για επιτεύγματα. Ταυτόχρονα με το δικό σας μήνυμα προσαρμογής και ευελιξίας στις προσδοκίες, θα σας πρότεινα να κατευθύνετε και την κόρη σας προς την διερεύνηση του κόσμου των δικών της προσδοκιών. Χρειάζεται ακόμα σε αυτή την κρίσιμη ηλικία να αποκτήσει επίγνωση των διάφορων πλευρών της προσωπικότητάς της και να μάθει να αναγνωρίζει τον ρόλο που αυτές παίζουν στα ζητήματα που την αφορούν ώστε να μπορέσει να βρει τη σωστή ισορροπία στην έκφραση και την εκδίπλωση της ταυτότητάς της.

Πιστεύω ότι ήταν σωστή η κίνηση από πλευράς σας να συμβουλυτείτε ειδικό της ψυχικής υγείας. Κατά την γνώμη μου όμως η συνεργασία σας με τον ειδικό δεν θα πρέπει να σταματήσει εδώ. Και εσείς ως γονεις χρειάζεστε υποστήριξη και κατευθύνσεις, αλλά και η κόρη σας χρειάζεται να μάθει να διαχειρίζεται το άγχος της με λειτουργικούς τρόπους. Βρίσκεται σε πολύ κρίσιμη ηλικία με την έννοια ότι στη διάρκεια της εφηβείας  είναι πιθανό να εδραιωθούν δυσλειτουργικά πρότυπα έκφρασης που να ακολουθούν το άτομο και στην ενήλικη ζωή. Οι κρίσεις άγχους με άλλα λόγια δεν θα πρέπει να αφεθούν στην τύχη με την ευχή να μην ξαναεκδηλωθούν. Όπως και εσείς η ίδια αντιλαμβάνεστε- αν δεν αντιμετωπιστούν σωστά και έγκαιρα- οι εκδηλώσεις άγχους είναι πολύ πιθανό να επανεμφανιστούν και να εδραιωθούν. Ο φόβος της κόρης σας αλλά και της οικογένειας για την πιθανή εκδήλωση κρίσεων άγχους, είναι πιθανό να οδηγήσει σε αυτό που ονομάζουμε «φόβο του φόβου», δηλαδή σε αποφυγές που κρατούν το άτομο φαινομενικά προστατευμένο και ασφαλές, ταυτόχρονα όμως το κρατούν επίσης εγκλωβισμένο σε δυσλειτουργικούς τρόπους άμυνας. Η κόρη σας χρειάζεται να υποστηριχθεί από τον ψυχολόγο ώστε να μάθει να εντοπίζει τι ακριβώς πυροδοτεί το άγχος της και κάτω από ποιες περιστασεις εκδηλώνονται οι κρίσεις άγχους. Πρέπει να μάθει να αναγνωρίζει δυσλειτουργικά πρότυπα σκέψης και τον τρόπο με τον οποίο οι σκέψεις συνδέονται με τα συναισθήματα και την εκδήλωση των  συμπτωμάτων άγχους. Χρειάζεται δηλαδή να αποκτήσει ενημερότητα των παραγόντων που συμβάλλουν στην εκδήλωση και την επιδείνωση των κρίσεων άγχους και να μάθει να διακόπτει το φαύλο κύκλο ανάμεσα σε αρνητικές σκέψεις, συναισθήματα και συμπτώματα. (Για επιπλέον πληροφορίες σχετικές με την γνωσιακή συμπεριφορική  κατεύθυνση στην αντιμετώπιση κρίσεων άγχους μπορείτε να ανατρέξετε και στο άρθρο μου: Άγχος εξετάσεων και κρίσεις πανικού: Πώς θα βοηθήσουμε τον έφηβο)

Ταυτόχρονα με την αντιμετώπιση των κρίσεων του άγχους ο θεραπευτής γνωσιακής – συμπεριφορικής κατεύθυνσης θα  υποστηρίξει την κόρη σας με στόχο την ενίσχυση της θετικής εικόνας για τον εαυτό της και του αυτοσυναισθήματός της. Επίσης, θα βοηθήσει και εσάς τους γονείς να μάθετε να αναγνωρίζετε με ποιες συμπεριφορές σας συμβάλλετε άθελά σας στην διαιώνιση των εκδηλώσεων άγχους.