“H κόρη μου με ανησυχεί επειδή γράφει στις φίλες της πολλά ψέματα σαν να θέλει να την λυπούνται”

Ερώτημα αναγνώστριας

H κόρη μου είναι 14 χρόνων, με ανησυχεί επειδή λέει και γράφει με τις φίλες πολλά ψέματα. Για παράδειγμα: «έφαγα ξύλο επειδή δεν πήγα πιάτο στην κουζίνα». Παρακολουθώ το Instagram της και τα διαβάζω. Γράφει κάτι που δεν έγινε σαν να θέλει να την λυπούνται. Δεν θέλω να προδίδω ότι τα βλέπω. Τι μπορώ να κάνω; Σας ευχαριστώ.

---

Απαντά η Δρ. Αναπτυξιακής Ψυχολογίας-Ψυχοθεραπεύτρια Ευφροσύνη Αλεβίζου

Το ότι παρακολουθείτε το Instagram και την επικοινωνία με τις φίλες της χωρίς η ίδια να το γνωρίζει, με κάνει να αναρωτηθώ για τα χαρακτηριστικά της μεταξύ σας σχέσης. Αναρωτιέμαι πόσο ανοιχτή είναι η σχέση σας και τι περιθώριο ειλικρινούς μοιράσματος έχετε μεταξύ σας. Ποιος λόγος σας ώθησε στο να «κατασκοπεύσετε» την κοινωνική ζωή της κόρης σας; Υπήρξε κάποια ανησυχία σας αναφορικά με την ασφάλεια και τις επιλογές της κόρης σας, που όμως αισθάνεστε ότι η σχέση δεν «επιτρέπει» να την μοιραστείτε μαζί της;

Μέσα από τη δική μου οπτική, η συμπεριφορά της κόρης σας δε διαφέρει ποιοτικά από την δική σας, με την έννοια ότι βασίζεται σε απόκρυψη και όχι σε ειλικρινές άνοιγμα και συζήτηση καταστάσεων. Αναρωτιέμαι έτσι αν τα ψέματα της κόρης σας αντικατοπτρίζουν ως έναν βαθμό το πρότυπο επικοινωνίας που χαρακτηρίζει την οικογένεια. Και αυτό με οδηγεί στο να αναρωτηθώ για τους παράγοντες που παρεμποδίζουν την ανοιχτή επικοινωνία μέσα στην οικογένειά σας.

Σε δεύτερο επίπεδο η κόρη σας, μέσα από το πρότυπο συνδιαλλαγής που έχει μάθει, προσπαθεί να αποκομίσει συναισθηματικά οφέλη μέσα στην παρέα των συνομηλίκων. Και αυτή η διάσταση με κάνει επίσης να αναρωτηθώ ποια είναι τα χαρακτηριστικά της παρέας όπου μια τέτοια δήλωση για σωματική κακοποίηση από τους γονείς προσδίδει αποδοχή στο άτομο που αναφέρεται σε αυτήν.

Τα ψέματα στα οποία αναφέρεστε χρειάζεται να τοποθετηθούν σε ένα πλαίσιο ερμηνείας. Το πλαίσιο αυτό ορίζεται από διαστάσεις που αφορούν από τη μια τις οικογενειακές σχέσεις και το είδος της επικοινωνίας σας και από την άλλη την κοινωνική ζωή της κόρης σας και το είδος των σχέσεων που δημιουργεί με τους συνομηλίκους της.

Θα μου ήταν χρήσιμο να γνωρίζω τόσο το περιεχόμενο των ψεμάτων, όσο και το πώς ακριβώς η κόρη σας χρησιμοποιεί τα ψέματα. Τι εννοείτε όταν λέτε ότι λέει «πολλά ψέματα»; Το είδος του ψέματος που αναφέρετε εξυπηρετεί χειριστικές συμπεριφορές μέσα στο πλαίσιο της παρέας της θυματοποιώντας την ίδια και προβάλλοντας εσάς τους γονείς ως τους θύτες σε μια σχέση αυταρχική και εξουσιαστική. Δε γνωρίζω αν γενικά τα ψέματά της εξυπηρετούν τέτοιου είδους χειρισμούς διαστρεβλώνοντας χαρακτηριστικά της οικογένειάς σας και της ίδιας της κόρης σας.

Για να διερευνήσετε τι συμβαίνει, η καλλιέργεια κλίματος ειλικρίνειας και αμοιβαίας εμπιστοσύνης είναι κατά τη γνώμη μου μονόδρομος. Δεν ωφελεί να ρωτήσετε την κόρη σας γιατί λέει ψέματα γιατί το πιθανότερο είναι ή ότι δεν θα σας ανοιχτεί ή ότι θα θυμώσει εκλαμβάνοντας την στάση σας ως ελεγκτική.

Αυτό που θα σας προτείνω να κάνετε είναι να ρωτήσετε την κόρη σας για τους φίλους της. Να την παρακινήσετε να μιλήσει δείχνοντας ανοιχτή διάθεση να την ακούσετε. Δώστε της το περιθώριο να σας περιγράψει τις επιλογές της στον κοινωνικό τομέα και τα κίνητρα για τις επιλογές της αυτές. Τι την συνδέει με την παρέα της; Τι είδους ισορροπίες υπάρχουν μέσα στην παρέα; Τι είδους οικογενειακές καταστάσεις ζουν τα άλλα άτομα της παρέας; Μέσα από μια γενική συζήτηση θα προκύψει το κίνητρο της κόρης σας να χρησιμοποιεί το ψέμα ως μέσο για αποδοχή και αναγνώριση από τους συνομηλίκους της.

Το ότι παρακολουθήσατε το Instagram της είναι μια καλή αφορμή για εσάς να αναρωτηθείτε μήπως θα ήταν καλύτερο για τη σχέση σας να υιοθετήσετε διαφορετικές στρατηγικές προκειμένου να μάθετε τι συμβαίνει στον κόσμο του παιδιού σας. Κάθε κίνηση που αφορά τους οικείους μας και που ταυτόχρονα δεν μπορούμε να την αποκαλύψουμε, πιστεύω ότι δημιουργεί ρωγμές στη σχέση. Μην επιτρέπετε λοιπόν να κυριαρχούν πλάγιες οδοί προς την κατανόηση του παιδιού σας γιατί έτσι δεν θα μπορέσετε να έχετε μια πλήρη, ολοκληρωμένη κατανόηση μέσα από ενσυναίσθηση.

Αξιοποιήστε αυτά που ανακαλύψατε προκειμένου να βοηθήσετε την κόρη σας να γνωρίσει τον εαυτό της και να αξιολογήσει τις επιλογές της. Αξιοποιήστε και τον τρόπο με τον οποίο αποκτήσατε πρόσβαση σε αυτές τις διαστάσεις της ζωής της κόρης σας, ώστε να οδηγηθείτε στην επιλογή διαφορετικών προτύπων στην μεταξύ σας επικοινωνία.

Τέλος, προκειμένου να μπορέσω να εκτιμήσω αν τα ψέματα υποκρύπτουν κάποιου είδους ψυχολογικό πρόβλημα ή διαταραχή, θα μου ήταν απαραίτητο ένα λεπτομερές ιστορικό της κόρης σας και μια πλήρης εικόνα της ζωής της και της οικογενειακής σας ζωής.

Σας προτείνω επίσης να διαβάσετε δύο προηγούμενα άρθρα μου στο efiveia.gr που είναι πιθανόν να απαντήσουν κάποια από τα ερωτήματά σας:

Όταν ο έφηβος λέει ψέματα (Μέρος 1ο) – Ο ρόλος της οικογένειας στην πρόληψη

Όταν ο έφηβος λέει ψέματα (Μέρος 2ο) – Πώς θα στηρίξουμε τον έφηβο που καταφεύγει στο ψέμα