- Θυμωμένος γονιός; Πώς να διαχειριστείτε τον θυμό σας - 22 Σεπτεμβρίου 2023
- Εφηβεία και διεκδικητικότητα - 11 Απριλίου 2023
- Κρατώντας τις ισορροπίες σε μια ανασυσταμένη οικογένεια - 16 Νοεμβρίου 2022
Γράφει στο efiveia.gr η Ψυχολόγος Μαρία Χαριτοπούλου
Η σεξουαλικότητα είναι αναπόσπαστο μέρος της ανθρώπινης ύπαρξης. Είναι μια δυναμική διαδικασία που ξεκινά από την βρεφική ηλικία έως την ενήλικη ζωή. Στην εφηβεία, η διερεύνηση της σεξουαλικότητας είναι εντονότερη. Ο έφηβος αρχίζει να αισθάνεται τα πρώτα ερωτικά συναισθήματα και να συνάπτει τις πρώτες του ερωτικές σχέσεις.
Η έκρηξη του διαδικτύου τα τελευταία χρόνια καθιστά την σημασία της σεξουαλικής διαπαιδαγώγησης ιδιαίτερα σημαντική καθώς ο έφηβος εκτίθεται σε πληθώρα πληροφοριών και μηνυμάτων, που δεν είναι πάντα έγκυρα και αξιόπιστα. Ως αποτέλεσμα αυτής της παραπληροφόρησης, ο έφηβος μπορεί να δημιουργήσει μια λανθασμένη άποψη περί σεξουαλικότητας και να αναπτύξει μη-υγιείς διαπροσωπικές σχέσεις στην ενήλικη ζωή του.
H σεξουαλική διαπαιδαγώγηση δεν αφορά μόνο την πληροφόρηση για την ανατομία του σώματος και τις λειτουργίες του αλλά και την πληροφόρηση για την ταυτότητα φύλου, την σεξουαλική συμπεριφορά και την πρόληψη της σεξουαλικής κακοποίησης. Περιλαμβάνει επίσης θετικές στάσεις, αξίες και συναισθήματα για την σεξουαλικότητα καθώς και εκπαίδευση σε δεξιότητες διαπροσωπικών σχέσεων. Τα ερευνητικά δεδομένα καταδεικνύουν ότι η σεξουαλική αγωγή συμβάλλει στην πρόληψη των αρνητικών συνεπειών της σεξουαλικής δραστηριότητας π.χ μια ανεπιθύμητη εγκυμοσύνη στην εφηβεία, στην καθυστέρηση έναρξης των σεξουαλικών επαφών, στην υιοθέτηση μιας πιο υπεύθυνης σεξουαλικής συμπεριφοράς και στην δημιουργία υγιών σχέσεων.
Οι γονείς αποτελούν πρωταρχικούς φορείς σεξουαλικής διαπαιδαγώγησης. Αρκετοί γονείς, ωστόσο, δυσκολεύονται να συζητήσουν θέματα που αφορούν την σεξουαλικότητα, καθώς θα χρειαστεί να έρθουν αντιμέτωποι με τη δική τους δυσκολία, τα δικά τους ταμπού και προκαταλήψεις. Ας δούμε κάποιες κατευθυντήριες γραμμές χρήσιμες για τους γονείς:
- Ασφαλές περιβάλλον. Απαραίτητη προϋπόθεση είναι η δημιουργία μιας καλής, ειλικρινούς σχέσης μεταξύ του γονιού και του εφήβου, όπου θα υπάρχει χώρος για τον νέο να εκφράσει ελεύθερα τους προβληματισμούς του, χωρίς τον φόβο ότι ο γονιός θα τον επικρίνει ή θα του κάνει κήρυγμα.
- Η αμηχανία και τα λάθη είναι φυσιολογικά. Ο γονιός είναι απόλυτα φυσιολογικό να αισθανθεί αμηχανία ή να μην έχει την απαραίτητη γνώση σε θέματα σεξουαλικότητας.
- Προετοιμασία. Ο γονιός μπορεί να διαβάσει ειδικά βιβλία για να εμπλουτίσει τη γνώση του σε θέματα σεξουαλικότητας. Όταν δεν γνωρίζει κάτι, είναι καλύτερα να το παραδεχτεί και να απαντήσει αφού πρώτα αναζητήσει έγκυρες πληροφορίες. Η δε απορία του εφήβου μπορεί να αποτελέσει αφόρμηση για από κοινού αναζήτηση έγκυρων πληροφοριών, χρησιμοποιώντας υλικό κατάλληλο πάντα για την ηλικία του.
- Πληροφόρηση και αξίες σε θέματα σεξουαλικότητας. Οι πληροφορίες για τα μέρη του σώματος και τις λειτουργίες του, θα πρέπει να δίνονται με επιστημονική ορολογία και σύμφωνα πάντα με το αναπτυξιακό στάδιο του παιδιού. Έμφαση πρέπει επίσης να δοθεί στην αξία του σεβασμού, της συναίνεσης και της αυτοδιάθεσης του σώματος. Ο έφηβος έχει ανάγκη να ακούσει και για τις αξίες, τα συναισθήματα και τις στάσεις των γονιών του σε θέματα σεξουαλικότητας καθώς και τις δυσκολίες, τους προβληματισμούς και τις αγωνίες που οι ίδιοι οι γονείς αντιμετώπισαν ως έφηβοι αλλά και το πώς διαχειρίστηκαν τότε αυτές τις καταστάσεις.
- Στάσεις γονιών. Οι γονείς λειτουργούν ως πρότυπα για τους νέους. Οι σχέσεις των γονιών τόσο μεταξύ όσο και με τα παιδιά τους, ο τρόπος έκφρασης της οικειότητας και τρυφερότητας, η στάση τους και η φροντίδα του σώματος τους συμβάλλουν στην διαμόρφωση της σεξουαλικής ταυτότητας των εφήβων και στην ποιότητα των διαπροσωπικών σχέσεων τους μετέπειτα ως ενήλικες.
- Η θετική πλευρά της σεξουαλικότητας. Η υπερβολική πληροφόρηση για τις αρνητικές συνέπειες της σεξουαλικότητας, μπορεί να οδηγήσει τον νέο στο να φοβάται ή να έχει ενοχές για τη δική του σεξουαλικότητα. Ο γονιός θα πρέπει να τονίζει και την θετική πλευρά και ότι η σύνδεση και η οικειότητα είναι μια υπέροχη εμπειρία.
Η σεξουαλική διαπαιδαγώγηση μπορεί να βοηθήσει τον νέο να κατανοήσει το σεξ, να το δει ως αναπόσπαστο και φυσιολογικό κομμάτι της ύπαρξης του, να προστατεύσει τον εαυτό του, να υιοθετήσει υγιείς και υπεύθυνες σεξουαλικές συμπεριφορές και να διαμορφώσει υγιείς σχέσεις στη ζωή του.