Ενισχύοντας την ψυχική ανθεκτικότητα του εφήβου

Γράφει στο efiveia.gr  η Ψυχολόγος Μαρία Χαριτοπούλου

Η εφηβεία είναι μια περίοδος πολλών αλλαγών και εσωτερικών και εξωτερικών συγκρούσεων. Ο έφηβος έχει να διαχειριστεί αντιφατικά και αντικρουόμενα θέλω και ανάγκες αλλά και δυσκολίες στις σχέσεις με τους γονείς και τους συνομηλίκους του. Έχει να διαχειριστεί διαφωνίες και απόρριψη από τους συμμαθητές του, αποτυχία στις εξετάσεις, συγκρούσεις μεταξύ των γονιών, διαζύγιο, αρρώστιες ίσως και απώλεια αγαπημένων ανθρώπων του.

Σαφώς οι δυσκολίες αποτελούν αναπόσπαστο μέρος της ζωής μας. Πώς όμως μπορούμε να ενδυναμώσουμε τον έφηβο να διαχειριστεί όλες αυτές τις προκλήσεις;

Η ψυχική ανθεκτικότητα αποτελεί το μέσο που θα  βοηθήσει τον έφηβο να διαχειριστεί τα εμπόδια αποτελεσματικά ώστε να μπορέσει όχι μόνο να συνεχίζει την ζωή του αλλά και να εμπνέεται, να είναι δημιουργικός και να δημιουργεί υγιείς αρμονικές σχέσεις με τους ανθρώπους γύρω του.

Τι είναι όμως ψυχική ανθεκτικότητα;

Σύμφωνα με την American Psychological Association (APΑ), η ψυχική ανθεκτικότητα είναι η διαδικασία αποτελεσματικής προσαρμογής στις αντιξοότητες, στα τραυματικά γεγονότα, σε απειλές ή σημαντικές πηγές στρες όπως προσωπικά, επαγγελματικά, οικονομικά προβλήματα καθώς και σοβαρά προβλήματα υγείας. Είναι το να μπορείς να επανακάμπτεις ύστερα από δύσκολες εμπειρίες.

Οι γονείς παίζουν σημαντικό ρόλο στην ενίσχυση της ψυχικής ανθεκτικότητας του εφήβου. Ας δούμε τι είναι αυτό που συμβάλλει στην ενδυνάμωση της ψυχικής ανθεκτικότητας:

• Θετικοί συναισθηματικοί δεσμοί. Η αδιαπραγμάτευτη αγάπη, ο διάλογος, η στήριξη, η ασφάλεια, η έλλειψη κριτικής στάσης καθώς και τα σαφή, ξεκάθαρα όρια ενισχύουν τον έφηβο και την ανθεκτικότητά του.
• Αναγνώριση επιτευγμάτων. Η αναγνώριση των επιτυχιών του εφήβου συμβάλλει στο να νιώθει ο έφηβος περισσότερη εμπιστοσύνη στον εαυτό του. Η υπενθύμιση καταστάσεων που μπόρεσε να ξεπεράσει, τον βοηθά να αναγνωρίσει τα δυνατά στοιχεία του χαρακτήρα του που αξιοποίησε και να οπλιστεί με πίστη και δύναμη ότι και αυτή τη φορά θα τα καταφέρει.
• Μοίρασμα εμπειριών. Ο γονιός μπορεί μιλώντας στο παιδί για το πώς ο ίδιος, είτε ως έφηβος είτε ως ενήλικας, διαχειρίστηκε τις δυσκολίες και τις προκλήσεις να τον βοηθήσει να καταλάβει ότι οι δυσκολίες είναι μέρος της ζωής και ότι υπάρχουν τρόποι να τις ξεπεράσουμε και να προχωρήσουμε μπροστά.
• Θετικότητα. Ο γονιός μπορεί να ενισχύσει την θετικότητα του εφήβου, βοηθώντας τον να ανακαλέσει καταστάσεις που ενώ αρχικά φαίνονταν αρνητικές, στο τέλος ο ίδιος βγήκε κερδισμένος.
• Ευέλικτος τρόπος σκέψης. Ο γονιός μπορεί να βοηθήσει τον έφηβο να υιοθετήσει έναν ευέλικτο τρόπο σκέψης ώστε να μπορεί στα δύσκολα να ελίσσεται και να μπορεί να βρίσκει λύσεις και εναλλακτικές, ξεφεύγοντας από ένα παγιωμένο, άκαμπτο τρόπο αντίληψης των πραγμάτων όπου όλα είναι άσπρα – μαύρα, σωστό- λάθος.
• Δημιουργία υποστηρικτικού δικτύου. Οι γονείς μπορούν να βοηθήσουν τον έφηβο να καταγράψει ποιοi άνθρωποι (γονείς, φίλοι, συγγενείς, εκπαιδευτικοί) αλλά και ποιοι φορείς (δημόσιοι/ ιδιωτικοί π. χ ΚΕΣΥΠ, ΣΣΝ) υπάρχουν στη ζωή του που μπορούν να τον στηρίξουν στα δύσκολα καθώς και με ποιoν τρόπο ο καθένας μπορεί να συμβάλλει.

Η ψυχική ανθεκτικότητα είναι αυτή η δεξιότητα που θα κάνει τον έφηβο έναν δυνατό και ευτυχισμένο ενήλικα, που θα ανταπεξέρχεται στις προκλήσεις της ζωής και θα προχωρά μπροστά σε επαφή  με το όραμά του.