Ενδοοικογενειακή βία και έφηβοι

Γράφει στο efiveia.gr η Οικογενειακή Σύμβουλος & Σύμβουλος Επαγγελματικού προσανατολισμού Βασιλική Κατωπόδη

Ένα φαινόμενο που έχει απλωθεί κι απλώνεται στην κοινωνία μας καθημερινά και με αποτρόπαιες μορφές.

Παιδιά ή έφηβοι που σκοτώνουν άλλα παιδιά, σε σχολεία, στους δρόμους, σε πρότυπα σχολεία, καθημερινά όσο φτάνουν στα αυτιά μας και πολλά άλλα που δεν τα μαθαίνουμε.

Λέγονται πολλά για τον θυμό των εφήβων, για τη διαπαιδαγώγησή τους από τους γονείς, για χωρισμένους γονείς, για απαθείς γονείς που όμως είναι μαζί…. Κάθε περίπτωση είναι διαφορετική, με άλλες αξίες κι αρχές.

Παρατηρώ το φαινόμενο έντρομη, αλλά με ενδιαφέρον και περιέργεια. Είμαι μέσα στα σχολεία σε όλες τις βαθμίδες, πάω σε ομιλίες για το φαινόμενο και πάντα έχω να επισημάνω κάτι ακόμη διαφορετικό.

Εκείνο που μου έχει κάνει φοβερή εντύπωση όμως σε πολλά περιστατικά είναι η συναισθηματική απουσία των γονιών στο μεγάλωμα των παιδιών τους. Να ξεκαθαρίσω ότι μέσα από αυτές τις γραμμές δεν έχω καμία απολύτως διάθεση να κριτικάρω κανέναν. Έχω όμως έντονη διάθεση να μοιραστώ μαζί μας κάποιες παρατηρήσεις μου σύμφωνα με τη βιβλιογραφία αλλά κυρίως με τον παλμό της εποχής που ζούμε.

Πώς εννοώ τη συναισθηματική απουσία: ως την πλήρη συναισθηματική αποστασιοποίηση των γονιών στην ανατροφή των παιδιών τους σε συναισθηματικό επίπεδο. Αν μιλήσεις μαζί τους, έχουν αγωνία για τα παιδιά τους και εντοπίζουν τα όποια προβλήματα, αλλά δεν είναι διαθέσιμοι να τα βοηθήσουν για να προχωρήσουν μαζί.

Ο λόγος;/οι λόγοι; Κάποιοι δεν ξέρουν πώς να διαχειριστούν η να συμπεριφερθούν στα παιδιά. Θεωρούν ότι αν έχουν εξασφαλίσει τα προς το ζην (στέγη, φαγητό, ρούχα), που βέβαια στις εποχές που πλέον διανύουμε ούτε δεδομένα θα είναι, ούτε ευκαταφρόνητα, θεωρούν ότι αυτά είναι αρκετά. Δεν έχουν ιδέα πώς να πλησιάσουν με εγγύτητα τα παιδιά τους και να τη δυναμώσουν. Εγγύτητα είναι ο κοινός χώρος που αναπτύσσεται σε όλες τις ανθρώπινες σχέσεις κι καλλιεργείται ώστε να επεκτείνεται και να αναπτύσσεται η σχέση των ανθρώπων.

Σε άλλες περιπτώσεις μπορεί να βλέπουν τις αδυναμίες των παιδιών, π.χ. την ανικανότητα να έχουν φίλους ή να δημιουργούν σχέσεις, την απροθυμία στην εξερεύνηση νέων προοπτικών, τη δυσκολία με το άλλο φύλο στο πλησίασμα, ή ακόμη κάτι σημερινό (των τελευταίων χρόνων) να μην μπορούν να βρουν τον σεξουαλικό τους προσανατολισμό και να νιώθουν εντελώς χαμένοι ως έφηβοι κι οι γονείς να μην κάνουν τίποτα γιατί οι ίδιοι δεν νιώθουν επαρκείς στο να συνεισφέρουν με την παρουσία τους και μέσω συζητήσεων στα παιδιά τους.  

Άλλοι πάλι εισχωρούν τόσο πολύ στις ζωές των παιδιών τους με τον έλεγχο ώστε κόβουν κάθε δεσμό και προοπτική για ενδυνάμωση των παιδιών.

Στους εφήβους που όλη η ουσία των σχέσεων με τους γονείς παίζεται στον έλεγχο και στο ποιος έχει την εξουσία, είναι πολύ σημαντική η αναγνώριση αυτή από την πλευρά των γονιών. Είναι πολύτιμη στάση να ακούν τα παιδιά τους μέσω της ψυχής τους και όχι όπως ακούν τα αυτιά μας με όσες προσδοκίες κουβαλάμε όλοι μας για τους άλλους και κυρίως με ό,τι θα θέλαμε εμείς να κάνουν. Αυτά ανήκουν σε άλλες εποχές…

Μπείτε στα παπούτσια τους, αφουγκραστείτε τις ανάγκες τους, μοιραστείτε στιγμές, συναισθηματικές, με γέλιο, με κλάμα, με αγάπη αλλά ΜΟΙΡΑΣΤΕΙΤΕ.

Για τα παιδιά σας πρόκειται! Δε χρειάζονται την κριτική σας, χρειάζονται τη στήριξή σας και την αγάπη άνευ όρων, χωρίς δηλαδή να περιμένετε ότι θα σας το ανταποδώσουν ή ότι θα σας ευχαριστήσουν επειδή απλά τα αγαπάτε.

Μπείτε στη ζωή τους και δώστε χρώμα, τη δικιά σας πινελιά κι αν την απορρίψουν. Μην τρομάξετε, μείνετε σταθεροί, σεβόμενοι τις προσωπικές τους στιγμές. Φτιάξτε όμως και δικές σας κοινές στιγμές.

Εγγύτητα λοιπόν στις εποχές που διανύουμε, ως αντίδοτο στην αποξένωση. Έτσι δυναμώνουν όταν σας νιώθουν παρόντες και δε φοβούνται ότι τους έρχεται και δεν μπορούν να το διαχειριστούν. Κι όσο δε φοβούνται, έχουν δύναμη αλλά και κουράγιο ώστε να αντιμετωπίζουν τις όποιες προκλήσεις χωρίς βία η εσωτερική ένταση που τα αποδιοργανώνει και μετά τη διοχετεύουν ανεξέλεγκτα.