- Θυμωμένος γονιός; Πώς να διαχειριστείτε τον θυμό σας - 22 Σεπτεμβρίου 2023
- Εφηβεία και διεκδικητικότητα - 11 Απριλίου 2023
- Κρατώντας τις ισορροπίες σε μια ανασυσταμένη οικογένεια - 16 Νοεμβρίου 2022
Γράφει στο efiveia.gr η Ψυχολόγος Μαρία Χαριτοπούλου
Πώς εκφράζει ο έφηβος τις σκέψεις και τα συναισθήματά του, τις ανάγκες του ή τη διαφωνία του με τους φίλους του ή την οικογένειά του; Έχει μια προκλητική, επιθετική στάση; Αποδέχεται παθητικά ό,τι συμβαίνει; Ή είναι διεκδικητικός και εκφράζεται με έναν ειλικρινή τρόπο, δίνοντας χώρο στις ανάγκες του, σεβόμενος όμως και τους άλλους;
Η διεκδικητικότητα είναι μια σημαντική κοινωνική δεξιότητα, μέσω της οποίας ο άνθρωπος μπορεί να επικοινωνήσει τις σκέψεις, τα συναισθήματα και τις ανάγκες του και να δημιουργήσει υγιείς και ειλικρινείς σχέσεις. H διεκδικητικότητα στην εφηβεία είναι ένας προστατευτικός παράγοντας στην αρνητική πίεση των συνομηλίκων και στην εκμετάλλευση.
Τι είναι η διεκδικητικότητα;
Διεκδικητικότητα είναι η ικανότητα να λέει κάποιος όχι, να ζητάει κάτι, να διατυπώνει αιτήματα, να εκφράζει αρνητικά και θετικά συναισθήματα, να ξεκινά, να συνεχίζει και να ολοκληρώνει μια συζήτηση.
Διεκδικητικότητα δεν είναι η επιθετική συμπεριφορά όπου το άτομο εκφράζει τις ανάγκες του, ασκώντας κριτική, προσβάλλοντας ή μειώνοντας τις ανάγκες των άλλων. Αντίθετα είναι η έκφραση των σκέψεων, των συναισθημάτων και των δικαιωμάτων του χωρίς να νιώθει αγωνία και άγχος μήπως θυμώσει τον άλλον και χωρίς να παραβιάζει τα δικαιώματα του άλλου ατόμου.
Ποια τα οφέλη από τη διεκδικητικότητα;
Η διεκδικητική συμπεριφορά συμβάλλει στην κατανόηση και διαχείριση των συναισθημάτων, στη βελτίωση της επικοινωνίας και στη δημιουργία αρμονικών διαπροσωπικών σχέσεων. Συμβάλλει στη μείωση της επιθετικότητας και της πιθανότητας εκφοβισμού και κακοποίησης. Προστατεύει από την εκμετάλλευση και την πίεση των συνομηλίκων, ενισχύει την αυτοεκτίμηση και την αυτοπεποίθηση και διευκολύνει την αναζήτηση βοήθειας και στήριξης στα δύσκολα.
Τι μπορεί να κάνει ο γονιός;
- Ο γονιός ως πρότυπο. Όταν ο γονιός εκφράζει τις απόψεις του με σταθερό τρόπο και σεβόμενος τον άλλον, όταν θέτει υγιή όρια και όταν μιλά για τα συναισθήματα και τις ανάγκες του, γίνεται θετικό πρότυπο για τον έφηβο.
- Εξήγηση των 3 στυλ επικοινωνίας. Οι γονείς χρειάζεται να βοηθήσουν τους εφήβους να κατανοήσουν τα 3 στυλ επικοινωνίας (παθητικό – επιθετικό – διεκδικητικό) καθώς συχνά στους νέους δεν είναι τόσο ξεκάθαρες οι διαφορές ανάμεσα στην επιθετική και διεκδικητική συμπεριφορά ή θεωρούν ότι όταν σέβονται κάποιον δεν πρέπει να διαφωνούν και για αυτό υιοθετούν μια παθητική στάση.
- Μοίρασμα εμπειριών. Οι γονείς μπορούν να αναφέρουν περιπτώσεις από τη δική τους ζωή που ήταν διεκδικητικοί ή ακόμη και παθητικοί ή επιθετικοί, να συζητήσουν με τον νέο για τις συνέπειες της κάθε συμπεριφοράς και πώς εναλλακτικά θα μπορούσαν να είχαν φερθεί αν είχαν γίνει πιο διεκδικητικοί.
- Αναγνώριση συναισθήματος. Οι έφηβοι πολλές φορές δυσκολεύονται να αναγνωρίσουν το συναίσθημα που κρύβεται πίσω από τις συμπεριφορές τους. Το χτύπημα μιας πόρτας ενδεχομένως να είναι ένας τρόπος έκφρασης του θυμού. Ο γονιός οφείλει να διευκολύνει τον νέο να αναγνωρίσει το συναίσθημα που υπάρχει και να τον βοηθήσει να μάθει πιο θετικούς, λειτουργικούς τρόπους εκδήλωσης των συναισθημάτων του.
- Ανατροφοδότηση. Η αναγνώριση της διεκδικητικής συμπεριφοράς κάθε φορά που ο έφηβος μιλά, διαφωνεί και εκφράζεται ακούγοντας τις ανάγκες του, με σεβασμό όμως και στις απόψεις και στις ανάγκες του άλλου, κάνει τον έφηβο να έχει περισσότερη πίστη στον εαυτό του ότι μπορεί να τα καταφέρει.
Η διεκδικητικότητα είναι ένα πολύτιμο εργαλείο στην φαρέτρα του έφηβου. Οι γονείς χρειάζεται να στέκονται δίπλα στον νέο, να τον στηρίζουν, να τον ενθαρρύνουν και να του υπενθυμίζουν πόσο σημαντικό είναι να είναι αυθεντικός και ειλικρινής με τον εαυτό του και τους άλλους προκειμένου να έχει μια ωραία, γεμάτη ζωή.