Ο ρόλος των γονιών στις επαγγελματικές αποφάσεις των εφήβων

Γράφει στο efiveia.gr  η Ψυχολόγος Μαρία Χαριτοπούλου

Κατά την περίοδο της εφηβείας, οι νέοι καλούνται να πάρουν αποφάσεις    για το επάγγελμα που θα επιλέξουν. Μια απόφαση καθόλου εύκολη καθώς συμπίπτει με ραγδαίες βιολογικές και  ψυχολογικές αλλαγές στη ζωή του εφήβου. Έτσι ο έφηβος πέρα από τις εξωτερικές αλλαγές και τις εσωτερικές συγκρούσεις που έχει να διαχειριστεί, έχει να λάβει υπ’ όψιν και την επαγγελματική του
σταδιοδρομία.

Παρόλο που  ζούμε στην κοινωνία της πληροφορίας και της γνώσης, οι περισσότεροι μαθητές στη Δευτεροβάθμια εκπαίδευση δεν γνωρίζουν για τις επαγγελματικές επιλογές που υπάρχουν για τις σπουδές, τις δεξιότητες  και τα προσόντα που απαιτούνται για το κάθε επάγγελμα ή για τους παράγοντες που θα πρέπει να λάβουν υπ’ όψιν κατά την διαδικασία λήψης απόφασης.

Ποιος είναι ο ρόλος των γονέων στις επαγγελματικές αποφάσεις των εφήβων;

Οι γονείς  παίζουν πολύ σημαντικό ρόλο στην επιλογή επαγγέλματος του εφήβου μέσα από την αλληλοεπίδραση μαζί του και μέσα από την δική τους στάση και συμπεριφορά.

Έτσι ένας γονέας μπορεί είτε να δυσχεράνει την όλη διαδικασία μέσα από μια αυταρχική συμπεριφορά είτε να διευκολύνει τον έφηβο δρώντας υποστηρικτικά στην όλη του προσπάθεια.

Ποιες στάσεις και συμπεριφορές δυσκολεύουν τον έφηβο στην λήψη επαγγελματικής απόφασης;

Ας δούμε κάποιες συμπεριφορές και στάσεις των γονιών που μπορεί να δυσκολέψουν ή να αποπροσανατολίσουν τον νέο στην προσπάθεια λήψης απόφασης για την επαγγελματική του σταδιοδρομία:

• Ο αυταρχικός τρόπος διαπαιδαγώγησης και η επικριτική στάση των γονέων.
• Η υπερπροστατευτικότητα καθώς μπορεί να οδηγήσει είτε σε υπερβολική αντίδραση του νέου είτε σε χαμηλή αυτοεκτίμηση.
• Η προσκόλληση καθώς μπορεί να δημιουργήσει τύψεις και ενοχές στον έφηβο να κυνηγήσει τα όνειρά του σε άλλη πόλη/ χώρα.
• Η προσδοκία του γονέα να εκπληρώσουν τα παιδιά τις δικές του ανεκπλήρωτες επιθυμίες και όνειρα.
• Η τάση των γονιών να αναλαμβάνουν πλήρως οι ίδιοι την επιλογή επαγγέλματος των εφήβων.

Πώς μπορεί ο γονιός να στηρίξει τον έφηβο στις επαγγελματικές του επιλογές;

Ο γονιός μπορεί να βοηθήσει τον έφηβο :

• Με το να δημιουργήσει ένα κλίμα εμπιστοσύνης, ασφάλειας και αποδοχής ώστε ο έφηβος να νιώθει ελεύθερα να εκφράζει τις ανησυχίες του και τα βαθύτερα όνειρά του.
• Να βοηθήσει το παιδί του να ανακαλύψει και να αναγνωρίσει τα ενδιαφέροντα του, τα ταλέντα του, τις δυνατότητες του.
• Να τον παρακινήσει να ακολουθήσει το όνειρό του ανεξάρτητα από το φύλο του.
• Να ενθαρρύνει τον έφηβο να ενημερωθεί για τις επαγγελματικές ευκαιρίες και τις σπουδές που απαιτούνται όσο νωρίτερα γίνεται και όχι τελευταία στιγμή.
• Να τον διευκολύνει στην αναζήτηση πηγών πληροφόρησης ψάχνοντας υλικό είτε στις ιστοσελίδες του ΟΑΕΔ, ΕΟΠΠΕΠ, είτε ρωτώντας τους καθηγητές του στο σχολείο είτε αξιοποιώντας το δίκτυο γνωστών π.χ ένας φίλος που εργάζεται ως μηχανικός αυτοκινήτων μπορεί να δώσει χρήσιμες πληροφορίες για το επάγγελμα αυτό.
• Να παροτρύνει τον νέο να παρακολουθήσει ένα πρόγραμμα Επαγγελματικού Προσανατολισμού.
• Να συζητήσει  για τις δικές του επαγγελματικές εμπειρίες και για τους παράγοντες που επηρέασαν τον ίδιο τον γονέα στην δική του απόφαση.
• Να μάθει τον έφηβο να θέτει εφικτούς, ρεαλιστικούς στόχους.
• Να ενθαρρύνει τον έφηβο να λαμβάνει μόνος του αποφάσεις στη ζωή του.
• Να είναι διευκολυντικός και υποστηρικτικός υπενθυμίζοντας στον νέο ότι η επιλογή του δεν είναι κάτι οριστικό και αμετάκλητο, ούτε είναι υποχρεωμένος ο έφηβος να ασκεί το επάγγελμα που θα επιλέξει σε όλη τη ζωή του.

Η επιλογή επαγγέλματος μπορεί με την συνεργασία και την θετική και υποστηρικτική στάση του γονέα, να γίνει μια δημιουργική και ευχάριστη διαδικασία, μια ευκαιρία να γνωρίσει ο έφηβος τον εαυτό του καλύτερα, να αποκτήσει υπεύθυνη στάση στις επιλογές του, να μάθει πώς να θέτει στόχους και να τους πετυχαίνει και να αναπτύξει δεξιότητες που θα του φανούν χρήσιμες στην υπόλοιπη ζωή του και θα συμβάλλουν στο να εξελιχθεί σε έναν υπεύθυνο και  δημιουργικό ενήλικα.