Ερώτημα αναγνώστριας
Καλημέρα,
ήθελα να σας εκθέσω και εγώ με τη σειρά μου ένα πρόβλημα που με απασχολεί. Ο 16 χρόνος γιός μου έχει αποκτήσει άσχημη συμπεριφορά. Από το καλοκαίρι και έπειτα δείχνει πλήρη αδιαφορία για το σχολείο και τα μαθήματα και το μόνο που τον ενδιαφέρει είναι να γυρίσει από το σχολείο και να πάει να παίξει μπιλιάρδο (πηγαίνει σε ιδιωτικό σχολείο διαφορετικά δεν θα πατούσε καθόλου). Στο σχολείο έχει παρέες κανονικά το μόνο που μου αναφέρουν οι καθηγητές του είναι η πλήρη αδιαφορία του για τα μαθήματα. Οι βαθμοί του έχουν πέσει κατακόρυφα (ήταν μαθητής του 19 και τώρα μετά βίας γράφει την βάση).Όταν το συζητάς μαζί του σου λέει ότι θα κάνει προσπάθεια την οποία ποτέ δεν κάνει πράξη, ενώ άλλες φορές δεν δέχεται καν να συζητήσει. Στην αρχή ο σύζυγος το αντιμετώπισε με πάρα πολύ θυμό, τον μείωνε και πολύ συχνά, πιάνονταν στα χέρια. Πολύ γρήγορα κατάλαβε ότι ήταν λάθος τακτική και άλλαξε την συμπεριφορά του προσπαθώντας να τον πλησιάσει. Από μικρός ασχολείται με τον αθλητισμό έχοντας πολύ καλές επιδόσεις στο άθλημα που επέλεξε. Σε κάθε ευκαιρία όμως χάνει τις προπονήσεις του για να παίξει σε κάποιο τουρνουά μπιλιάρδου.
Πολλές φορές αργεί τα βράδια (τον περιμένω πάντα γιατί ανησυχώ), ενώ αν τον πάρω κάποιο τηλέφωνο στην συνέχεια το απενεργοποιεί. Σε αιφνιδιαστικούς ελέγχους μου (χωρίς να με δει) είναι πάντα στο μπιλιάρδο, ενώ δεν πίνει, ούτε καπνίζει προς το παρόν. Τα χρήματα που χαλάει είναι ελεγχόμενα. Δεν ξέρω πώς να τον βοηθήσω να ξεκόψει από αυτή τη συνήθεια γιατί αναγκαστικά κάνει παρέα με παιδιά μεγαλύτερης ηλικίας στο μπιλιάρδο τα οποία μπορούν να τον παρασύρουν σε χίλια δυο. Σε συζητήσεις που κάνουμε κατά καιρούς ξέρει τους κινδύνους και φαίνεται να μένει μακριά προς το παρόν.
Σας παρακαλώ βοηθήστε με να βρω ένα τρόπο να τον βοηθήσω να επιστρέψει στην ηλικία του και στα μαθήματά του γιατί θεωρώ ότι καταστρέφει το μέλλον του.
Δεν με ενδιαφέρει το σχολείο και οι βαθμοί του τόσο, όσο η συμπεριφορά του. Ψάχνω τον καλύτερο τρόπο για να γίνει σωστός και χρήσιμος άνθρωπος για την κοινωνία.
Ευχαριστώ εκ των προτέρων για τη βοήθεια και συγνώμη αν σας κούρασα.
Η απάντηση της Ψυχολόγου Ράνιας Τοπτσόγλου, Μ.Α. στην Αναπτυξιακή Ψυχολογία
Η εφηβεία είναι μία δύσκολη περίοδος με πολλές διακυμάνσεις στη ζωή των παιδιών. Είναι μια μεταβατική ηλικία, καθώς τα παιδιά μεγαλώνουν και διεκδικούν την ανεξαρτησία τους ψάχνοντας παράλληλα να βρουν τη δική τους ταυτότητα και να γίνουν αποδεκτά από τους συνομηλίκους τους. Όλα αυτά από μόνα τους ή και συνδυαστικά μπορεί να προκαλέσουν αυξημένο άγχος στους εφήβους με αποτέλεσμα να κλειστούν στον εαυτό τους ή να τους οδηγήσουν πολύ συχνά σε συγκρούσεις με τους γονείς τους.
Ένα παιδί που ήταν μαθητής του 19 δεν πέφτει έτσι απότομα στις επιδόσεις του χωρίς να συμβαίνει κάτι. Μήπως συνέβη κάτι το καλοκαίρι στην οικογένεια ή στον ίδιο που τον έχει αναστατώσει; Πώς είναι η συμπεριφορά του στο σπίτι τόσο ως προς εσάς όσο και ως προς τις συνήθειες που είχε; Για παράδειγμα, κάνει τα ίδια πράγματα που συνήθιζε να κάνει στο σπίτι ή τα έχει απορρίψει;
Αυτό που χρειάζεται να κάνετε αρχικά είναι να τον πλησιάσετε και να διερευνήσετε μήπως τον απασχολεί κάτι. Απλώς ακούστε τον και δηλώστε του ότι εσείς θα είστε εκεί για ό,τι χρειαστεί. Στην κουβέντα που θα κάνετε προσπαθήστε να μην αναφερθείτε στους βαθμούς με την έννοια ότι καταστρέφει το μέλλον του, αλλά περισσότερο σαν αλλαγή στη συμπεριφορά του που σας κάνει εντύπωση. Το ίδιο και με το άθλημα που έχει επιλέξει. Του αρέσει ακόμα; Μήπως θα προτιμούσε κάτι άλλο; Εκφράστε του την απορία σας και το ενδιαφέρον σας για όλες αυτές τις αλλαγές που παρατηρείτε και πείτε του ότι μπορείτε μαζί να βρείτε λύση και να μη διστάσει να σας ζητήσει βοήθεια. Σε όλη αυτή τη διαδικασία προσπαθήστε να αποφύγετε το «κήρυγμα». Δηλαδή προσπαθήστε να αποφύγετε νουθεσίες σχετικά με το μέλλον του, κακές παρέες, αλκοόλ, κάπνισμα και ναρκωτικά. Εξάλλου του τα έχετε ξαναπεί. Σκοπός σας θα είναι να του εκφράσετε την ανησυχία σας για τη στάση του και να του δείξετε ότι είστε δίπλα του ό,τι κι αν γίνει. Μέσα από την κουβέντα που θα κάνετε μαζί του, διερευνήστε επίσης αν έχει φίλους. Με ποιους κανονίζει όταν βγαίνει έξω; Έχει παρέες από το σχολείο; Είχε παρέες στο παρελθόν και εξακολουθεί να έχει τις ίδιες παρέες; Οι φίλοι σε αυτή την ηλικία παίζουν πολύ μεγάλο ρόλο για να νιώθει το παιδί ότι ανήκει κάπου.
Όσον αφορά το μπιλιάρδο, για να λαμβάνει μέρος σε τουρνουά, μάλλον του αρέσει πολύ ή είναι κάτι στο οποίο αισθάνεται ότι τα καταφέρνει. Δείξτε ενδιαφέρον για αυτό, μάθετε λεπτομέρειες και μην του το απαγορεύετε, αλλά μπορείτε να προβείτε σε συμφωνίες μαζί του για να μην το παρακάνει. Για παράδειγμα, «ναι θα σε αφήνω να συμμετέχεις σε τουρνουά, αλλά κι εσύ θέλω να τα πηγαίνεις καλύτερα στο σχολείο». Ακόμη, προσπαθήστε τα όρια και οι κανόνες που βάζετε να είναι λογικά και να είστε σταθεροί στην τήρησή τους. Για παράδειγμα, μπορείτε να του πείτε: «Θα είσαι πίσω στις 12 κι εγώ υπόσχομαι ότι δε θα σε πάρω τηλέφωνο όσο είσαι έξω. Αλλά να είσαι στην ώρα σου γιατί ανησυχώ». Θυμηθείτε ότι είναι σε μια ηλικία που δύσκολα μπορείτε να του επιβάλετε κάτι, αλλά μέσα από ήρεμη συζήτηση και με το να ακούτε τις ανάγκες και τα ενδιαφέροντά του, θα μπορέσετε μαζί να βρείτε τις ισορροπίες σας.
Τέλος, μην αποκλείσετε το ενδεχόμενο το παιδί να θέλει να μιλήσει σε κάποιον τρίτο, κάποιον ψυχολόγο, αν έχει κάτι που το απασχολεί, ο οποίος θα τον ακούσει με αντικειμενικότητα και θα μπορέσει να τον συμβουλέψει. Ακόμη αν δείτε πως δοκιμάζετε τα πάντα και δεν φαίνεται να αλλάζει κάτι μπορείτε να απευθυνθείτε εσείς σε κάποιον ειδικό για να σας βοηθήσει με πιο εξειδικευμένες συμβουλές.